Η σημαντικότερη πηγή υπεριώδους ακτινοβολίας (UV) είναι ο ήλιος. Ενώ οι επιθετικές του ακτίνες UVC απορροφούνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από το στρώμα του όζοντος, οι ακτίνες UVA και UVB που δεν είναι ορατές από το ανθρώπινο μάτι φτάνουν στη γη – και επομένως σε ότι ζει εκεί.Η UV ακτινοβολία μπορεί να έχει ποικίλες επιπτώσεις στο ανθρώπινο δέρμα ανάλογα με το μήκος κύματος και την έντασή της.
Οι αρνητικές επιπτώσεις των ακτινών UV υπερτερούν των θετικών
Η λιακάδα είναι καλή για μας – μας κάνει να αισθανόμαστε καλύτερα και διώχνει τη μελαγχολική διάθεση. Οι αρνητικές επιπτώσεις, όπως το ηλιακό έγκαυμα, οι ρυτίδες και ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του δέρματος, είναι η άλλη πλευρά του νομίσματος. Είναι αλήθεια ότι το δέρμα, με τη βοήθεια των ακτινών UVB παράγει τη σημαντική για τα οστά βιταμίνη D3, αλλά δεν χρειάζεται περισσότερο από μια μικρή δόση ήλιου, 20-30 λεπτών την ημέρα. Περαιτέρω έκθεση στην UV ακτινοβολία είναι κυρίως επιβλαβής. Μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στο τοπικό ανοσοποιητικό σύστημα του δέρματος και στο γενετικό υλικό (DNA) των κυττάρων του δέρματος. Αυτό ισχύει τόσο για τις ακτίνες UVB όσο και για τις ακτίνες UVA.
Οι ακτίνες UVB μαυρίζουν το δέρμα και προκαλούν ηλιακό έγκαυμα
Η ακτινοβολία UVB εμποδίζεται κατά το πλείστον από το στρώμα του όζοντος. Η ελάττωση του στρώματος του όζοντος τα τελευταία χρόνια όμως έχει οδηγήσει στην αύξηση των ακτίνων UVB που φθάνουν το έδαφος. Η δυνατότερη αυτή UVB ακτινοβολία προκαλεί αρχικά την πιο προφανή προστατευτική αντίδραση του δέρματος στον ήλιο. Διαπερνάει τα άνω στρώματα της επιδερμίδας και τα μαυρίζει γρήγορα. Μια καφέ χρωστική ουσία (μελανίνη) σχηματίζεται από τα κύτταρα της χρωστικής ουσίας στην επιδερμίδα, το πιο επιφανειακό στρώμα του δέρματος, το οποίο χρωματίζεται εμφανώς. Αν η δόση της UVB είναι πολύ δυνατή το δέρμα κοκκινίζει και προκαλείται ηλιακό έγκαυμα. Αυτό είναι ένας σοβαρός συναγερμός από τα κύτταρα του δέρματος. Τώρα εξαρτάται από το επισκευαστικό σύστημα των κυττάρων του δέρματος να εξαλείψει τη ζημιά. Όσο πιο συχνά και πιο έντονα εκτίθεται το δέρμα στον ήλιο τόσο πιο σοβαρή γίνεται η ζημιά. Επιπλέον, ο κίνδυνος του να γίνει η διαδικασία επισκευής ελαττωματική αυξάνεται. Μακροπρόθεσμα, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε τροποποίηση του γενετικού υλικού, σε χρόνια ζημιά του δέρματος, σε προκαταρκτικό στάδιο καρκίνου και τέλος στον ίδιο τον καρκίνο του δέρματος.
Η ακτινοβολία UVA καταστρέφει το δέρμα βαθιά
Οι φυσικές ακτίνες UVA δεν προκαλούν ηλιακό έγκαυμα γενικά. Τα μακρά κύματα των ακτινών UVA όμως εισχωρούν πιο βαθιά στα χαμηλότερα στρώματα του δέρματος, όπου παράγουν βαθύ σκούρο μαύρισμα. Ταυτόχρονα, καταστρέφουν τον συνδετικό ιστό κάτω από την επιδερμίδα προκαλώντας απώλεια του τόνου του δέρματος – η πρόωρη γήρανση και οι ρυτίδες είναι οι συνέπειες. Νέες επιστημονικές έρευνες αποκαλύπτουν ότι υπερβολική έκθεση σε ακτινοβολία UVA συντελεί στην πρόκληση καρκίνου του δέρματος και είναι εν μέρει υπεύθυνη για την αύξηση της εμφάνισης του.